Mediawet
De Mediawet is op 1 juli 2022 aangepast. Dat brengt nieuwe regels met zich mee voor Youtubers, Instagrammers en TikTok-ers. Het Commissariaat voor de Media ziet erop toe dat influencers zich aan deze regels houden. De hoofdregels zijn hierbij: wees helder over reclame, houd rekening met minderjarigen en maak kenbaar wie je bent. Op deze pagina vind je meer informatie over wanneer je als influencer onder de Mediawet valt, en welke regels dan gaan gelden.
Val je niet onder de Mediawet?
Ga dan naar de homepage voor de regels die voor jou gelden.
Deze pagina is van toepassing wanneer je aan al deze eisen voldoet:
Je behaalt op dat account (economisch) voordeel met het maken van video’s. Dus je verdient geld via advertentie-inkomsten of je krijgt gratis producten toegestuurd.
Je hebt je als ondernemer ingeschreven bij de Kamer van Koophandel voor bovenstaande activiteiten.
Wat betekent dit?
Hieronder vind je een overzicht van die reclameregels.
Je moet je volgens de Mediawet aanmelden bij de volgende partijen:
Als je “schadelijke content” maakt, moet je voortaan je eigen video’s classificeren en voorzien van Kijkwijzer-icoontjes. Je krijgt daarvoor van het NICAM een training, zodat je dit zelfstandig kunt doen.
YouTube
YouTubers kunnen hun video’s zelf classificeren met het Kijkwijzer Online-systeem. Hiermee kun je je content voorzien van de juiste leeftijds- en inhoudspictogrammen.
TikTok en Instagram
Voor influencers op Instagram en TikTok geldt dat zij, in plaats van pictogrammen te tonen, al hun content vooraf beoordelen. Alleen wanneer je beelden plaatst die mogelijk schadelijk zijn voor kinderen, ben je verplicht om kort een ‘billboard’ in je video te laten zien. Op dit moment is hier vanuit het NICAM nog geen cursus voor, en hoef je dit dus nog niet te doen.
Kijk hier voor meer informatie.
Afzender
Als influencer moet je je kijkers informeren over:
- De naam van je onderneming: je accountnaam of de naam zoals ingeschreven in de KvK.
- Je contactgegevens: bijvoorbeeld een e-mailadres.
Deze gegevens moet je vermelden op je account. Dit kan ook door een link op te nemen naar een website waar deze informatie staat.
Onder toezicht
Ook ben je verplicht om je publiek te informeren dat je onder toezicht staat van het Commissariaat voor de Media. Dit kan door de volgende zin op te nemen op je account of goed vindbaar op de website waar naar wordt verwezen: ‘[Naam onderneming] staat onder toezicht van het Commissariaat voor de Media’.
Het Commissariaat voor de Media houdt toezicht als je als influencer aan de genoemde voorwaarden voldoet. Zij zijn een media-toezichthouder en een overheidsorgaan. Zij kunnen boetes opleggen als je je niet aan de Mediawet of beleidsregels houdt.
Reclameregels Mediawet
In de Mediawet wordt onderscheid gemaakt tussen de volgende vormen van reclame:
Reclame
Content die bedoeld is om kijkers een bepaald product te laten kopen. De adverteerder heeft invloed op de uiting.
Denk aan: delen van een kortingscode of affiliatelink.
Sponsoring
Geld of gratis producten om een video te funden. Adverteerder heeft geen invloed op de inhoud van de content.
Denk aan: krijgen van een camera, kleding of gratis toegang tot een filmlocatie of hotel.
Productplaatsing
Een product wordt in het script van je video verwerkt, waardoor het onderdeel wordt van je verhaallijn.
Denk aan: unboxing video’s of gratis toegang tot een pretpark waarbij je de attracties laat zien in je video.
Het onderscheid tussen de verschillende reclamevormen uit de Mediawet is soms lastig te maken. Heb je hier hulp bij nodig? Stuur dan een mailtje naar [email protected].
Reclame
Zodra je de bedoeling hebt om producten te (laten) verkopen, dan is er sprake van reclame. Dat is al snel het geval als je een persoonlijke kortingscode aanbiedt, of als je gebruik maakt van affiliate advertising. Maar ook een bedrijf in een gunstig daglicht zetten kan hier al onder vallen. Een betaalde samenwerking kan reclame zijn, maar ook gratis gekregen producten kunnen hier onder vallen.
Maak je samenwerking duidelijk met bijvoorbeeld:
- Reclame
- Advertentie
- #ad
- Betaalde promotie
- Betaalde samenwerking
- Betaald partnerschap
Plaats de vermelding:
- In de beschrijving / caption
én
zichtbaar of hoorbaar: - Aan het begin van de video; en/of
- Tijdens de aanprijzing; en/of
- Doorlopend zichtbaar (door bijvoorbeeld een feature op een platform)
Houd rekening met:
- Niet iedere positieve uiting is meteen reclame. Bijvoorbeeld wanneer je echt enthousiast bent over een product, terwijl je er niets voor krijgt. Een unboxing-video, haul-/shoplog-video of productreview hoeft daarom niet reclame te zijn. Ook al ben je positief over het product, en ook al verwijs je naar de webshop waar deze te koop is. Maar let op: dat is dus anders als je het product hebt gekregen.
- Is je video gericht op kinderen jonger dan twaalf jaar, dan moet je daar rekening mee houden in de manier waarop je kenbaar maakt dat je video reclame bevat. Kinderen van die leeftijd zijn over het algemeen minder goed in staat om het onderscheid te maken tussen inhoudelijke content en commerciële boodschappen.
- Het is altijd verboden om in je video’s reclame te maken voor medische behandelingen. Dat zijn behandelingen die je alleen op doktersvoorschrift kunt krijgen.
Sponsoring
Bij sponsoring krijg je van een bedrijf geld of een product/dienst om te gebruiken voor je content. Dat bedrijf geeft jou bijvoorbeeld een camera, beautyproducten of kleding. Het kan ook gaan om gratis toegang tot een filmlocatie of hotel. Het product dat je van de sponsor krijgt mag ook in beeld komen.
Een belangrijk verschil van sponsoring met reclame is dat je niet het doel hebt om het product te (laten) verkopen. Als je wél afspraken hebt gemaakt met de adverteerder over hoe je producten kan laten verkopen, dan is het per definitie reclame en geen sponsoring.
Maak je samenwerking duidelijk met bijvoorbeeld:
- Deze video is (mede) mogelijk gemaakt door [adverteerder]
- Deze video is gesponsord door [adverteerder]
- Voor deze video ben ik betaald door [adverteerder]
- De volgende producten heb ik gekregen van [adverteerder]
Plaats de vermelding:
- In de beschrijving / caption
én - Aan het begin óf einde van de video
- Optioneel: aan het begin of einde van de reclameboodschap
Houd rekening met:
- Teksten als ‘met dank aan’, ‘met medewerking van’, of ‘in samenwerking met’ zijn niet geschikt. Die maken namelijk niet duidelijk dat het gaat om sponsoring. Hetzelfde geldt voor ‘partner’ of ‘collab’.
- Je mag niet meer dan één naam, (beeld)merk of ander onderscheidend teken per sponsor vermelden.
- Je mag de adverteerder niet taggen in je content, of verwijzen naar een website van de adverteerder.
- Een vermelding van de sponsor mag geen positieve kwalificaties van het product/dienst bevatten, geen slagzin, geen herkenningsmelodie en geen verwijzing naar internetadres of social media kanaal.
- Media-aanbod dat bestaat uit nieuws, actualiteiten en politieke informatie mogen nooit worden gesponsord.
Productplaatsing
Bij productplaatsing krijg je geld of een gratis product/dienst. Maar je spreekt in dit geval af om een product of een dienst echt op een bepaalde manier in het script van je video te verwerken. Dat mag ook op een positieve manier. Het product wordt onderdeel van je verhaallijn, bijvoorbeeld door het te noemen, te bespreken of te gebruiken. De afspraken met je commerciële partner gaan bij productplaatsing dan ook om hoe je het product op een natuurlijke manier opneemt in je script. Denk hierbij aan unboxing video’s of productreviews.
Maak je samenwerking duidelijk met bijvoorbeeld:
- Deze video bevat productplaatsing
- #productplaatsing
Plaats de vermelding:
- In de beschrijving / caption
én - Aan het begin en aan het einde van de video
én - Aan het begin of het einde van de reclameboodschap
Houd rekening met:
- Je mag een product of dienst geen overmatige aandacht geven. Hiervan is bijvoorbeeld sprake als je het product veel of vaak onder de aandacht brengt, vertelt waar je het product kunt kopen, hoeveel het product kost of je het product heel groot en duidelijk in beeld brengt.
- Je mag wel positieve kenmerken noemen, als deze maar niet te lang of vaak voorbij komen.
- Productplaatsing in kinderprogramma’s is verboden. Tegen betaling unboxen van kinderspeelgoed is bijvoorbeeld niet toegestaan.
- Video’s die bestaan uit nieuws, actualiteiten of consumentenzaken, media-aanbod van kerkelijke of geestelijke aard mogen geen productplaatsing bevatten.
Andere reclameregels
Voor sommige producten en diensten gelden specifieke reclameregels. Dat kan gaan om wettelijke regels of zelfregulering. Informeer jezelf daarom altijd voordat je iets post. Een greep uit de reclameregels vind je hieronder.
Wanneer je reclame gericht is op kinderen, moet je extra duidelijk en transparant zijn. De vermelding die je gebruikt moet passen bij het bevattingsvermogen van de jonge doelgroep.
Voor bepaalde producten kunnen beperkingen of zelfs een verbod gelden, zoals voor bepaalde ongezonde snacks of alcohol. Maar het is bijvoorbeeld ook niet toegestaan om kinderen content op hun eigen socialmediakanalen te laten delen binnen een samenwerking met een merk, bijvoorbeeld met een winactie.
Hoeveel kinderen kijken er?
Het is niet altijd even duidelijk voor influencers hoe veel kinderen nu daadwerkelijk naar hun content kijken. Metadata over leeftijd uit de achterkant van een social media platform komen vaak niet overeen met de werkelijkheid. Jonge kinderen vullen bij het aanmaken van een account niet hun echte leeftijd in, omdat ze anders überhaupt geen account mogen aanmaken. Daarnaast kijken kinderen vaak naar content op het social media account van hun ouders. Metadata kunnen daardoor een vertekend beeld geven van het publiek dat je daadwerkelijk bereikt.
Andere manieren
Er zijn ook andere manier om te kunnen bepalen of je je richt op kinderen. Je kunt hierbij een inschatting maken op basis van de volgende punten:
Taalgebruik: gebruik je een toon of woordkeuze die specifiek is gericht op kinderen?
Vormgeving en animatie: gebruik je vormgeving, animatie, cartoons, fantasiebeelden of kleurplaten specifiek gericht op kinderen?
Games en speelse activiteiten: worden er spelletjes, speelgoed, knutseltips aangeboden die specifiek op kinderen zijn gericht?
Kinderidool: word je op straat vaak herkend/aangesproken door kinderen? Komen er veel kinderen naar je fandagen? Dan kun je er vanuit gaan dat je content bekeken wordt door kinderen.
Kinderen uitsluiten
Wist je dat social media platformen de mogelijkheid bieden om bepaalde leeftijdscategorieën uit te sluiten? Lees hier hoe je dit voor Instagram kunt instellen.
- Geen reclame voor voeding gericht op kinderen onder de 7 jaar.
- Geen ongezonde voeding reclame voor kinderen onder de 13 jaar.
- Ongezonde voeding = producten die niet in de richtlijnen gezonde voeding staan. Hier vallen in ieder geval onder:
- Chocolade, snoep en drop. Hiervoor mag je nooit reclame voor maken gericht op kinderen onder de 13 jaar.
- Koek, biscuit, taart en dergelijke.
Tenzij: dit maximaal 170 kcal per portie bevat en maximaal 32 gram suikers per 100 gram product. Daarnaast moet er ook volkorenmeel in zijn verwerkt. - Chips, wokkels, zout, koekjes en dergelijke.
Tenzij: dit maximaal 170 calorieën per portie, en maximaal 1,7 gram zout en maximaal 10 gram verzadigd vet per 100 gram bevat. - Fris- en vruchtendranken.
Tenzij: dit maximaal 30 kcal/100 ml of 75 kcal per glas van 250 ml bevat.
- Ongezonde voeding = producten die niet in de richtlijnen gezonde voeding staan. Hier vallen in ieder geval onder:
- In de volgende gevallen mag je geen reclame maken voor alcohol:
– Je bent zelf jonger dan 25 jaar;
– Je lijkt evident jonger dan 25 jaar;
– Meer dan 25% van je volgers/kijkers bestaat uit minderjarigen (dus jonger dan 18 jaar)
– Je bent een actieve topsporter - Wat moet wel en wat mag niet?
✅ Vermeld in je post de slogan: ‘#NIX18’, evt. in combinatie met ‘Geniet, maar drink met mate’. Ook kun je gebruik maken van het volgende logo in je post:
✅ Gebruik het 18+ filter van social media platformen (zoals uitgelegd in Module 4.4). Hiermee voorkom je dat minderjarigen je post zien.
✅ Als je anderen, zoals vrienden, in je content toont, moeten zij ook ouder dan 25 jaar zijn. Personen die op de achtergrond van je content verschijnen (zoals voorbijgangers op een festival of evenement) en niet actief deelnemen aan de content, moeten minstens 18 jaar oud zijn.
❌ Alcoholreclame op TikTok is verboden.
❌ Gebruik geen uitingen die specifiek gericht op minderjarigen zijn, zoals stickers, spelletjes, etc.
❌ Geen alcohol en verkeersdeelname. Ga dus niet rijden (auto, scooter, fiets, etc) als je eerder in video gedronken hebt.
❌ Zeg niet dat je van het drinken van alcohol fitter, gezonder of gelukkiger wordt.
Wie mag en kan cosmetische ingrepen doen?
Niet iedereen mag cosmetische ingrepen uitvoeren. Dit mogen in principe alleen BIG-geregistreerde artsen die de juiste opleidingen en cursussen hebben gevolgd. Een bekend voorbeeld is de opleiding ‘cosmetisch arts KNMG’. Andere behandelaren, zoals schoonheidsspecialisten, mogen dit alleen uitvoeren onder toezicht van een arts. Check dit dus goed als als je reclame wilt maken voor een cosmetische ingreep, vooral bij samenwerkingen met schoonheidssalons. Ook al zegt een schoonheidsspecialist het zelf te kunnen en nooit klachten te krijgen. Je kan de arts opzoeken in het BIG-register.
Wat moet wel en niet?
✅ Vermeld in je post altijd de volgende tekst: “Kijk uit. Jezelf mooier maken kan lelijk uitpakken. Een geslaagde ingreep begint bij een geschikte arts”.
✅ Je mag afbeeldingen van cosmetische ingrepen gebruiken. Deze moeten ‘waarheidsgetrouw’ zijn. Maak voller gemaakte lippen door een ingreep dus niet nog voller met digitale bewerking of filters.
✅ Check of de salon/kliniek een arts in dienst heeft, zoek deze arts op in het BIG-register.
❌ Je mag je niet specifiek richten tot minderjarigen. Want je moet altijd minimaal 18 jaar zijn om een cosmetische ingreep te ondergaan.
❌ Je mag je volgers niet aanzetten tot het ondergaan van meer behandelingen dan nodig. Ook mag je geen (tijds)druk uitoefenen om een cosmetische behandeling te ondergaan, zoals “25% korting als je voor morgen 10.00 uur een afspraak maakt”.
❌ Je mag niet zeggen of suggereren dat een cosmetische ingreep zonder risico is. Ook mag je niet overdrijven of garanties geven, zoals “Je ziet er gegarandeerd 10 jaar jonger uit”, of “Niet goed, geld terug”.
❌ Val je onder de Mediawet? Dan mag je geen reclame maken voor cosmetische ingrepen die alleen op doktersvoorschrift mogen worden uitgevoerd.
Zelf betaald?
Wil je posten over een ingreep die je zelf hebt laten doen? Als je de ingreep zelf hebt betaald gelden bovenstaande regels niet. Wel is het natuurlijk goed om erbij stil te staan welke invloed je hebt op dit gebied. Zeker wanneer je een jonge of kwetsbare doelgroep hebt.
Klik hier voor meer informatie
Let op: als je onder de Mediawet valt, mag je geen reclame voor medische behandelingen op doktersvoorschrift.
Wat moet wel en wat niet?
Maak je reclame voor voedingssupplementen (zoals vitamines of eiwitpoeder), houd dan rekening met de volgende regels:
✅ Je mag alleen de toepassing gebruiken zoals deze op de verpakking/bijsluiter staat.
❌ Je mag geen medische claims maken, met andere woorden: niet zeggen of suggereren dat je er ziekte mee voorkomt of geneest.
❌ Het is verboden om de mate en/of de snelheid van gewichtsverlies te vermelden. Bijvoorbeeld dat je door een bepaald supplement in 4 weken 2 kilo bent afgevallen.
❌ Reclame mag geen garantie geven over de werking. “Blijvend resultaat” en “werkzaamheid gegarandeerd” mogen bijvoorbeeld niet.
❌ Maak hier geen reclame voor als je je uitsluitend of voornamelijk richt op kinderen t/m 12 jaar.
Je mag nooit reclame maken voor een geneesmiddel op recept. Je mag ook niet je eigen ervaring ermee delen. Zelfs niet als je er niet voor wordt betaald. In de Geneesmiddeleninformatiebank kun je opzoeken of een medicijn op recept is of niet.
Reclame maken voor zelfzorggeneesmiddelen mag onder voorwaarden
Wil je reclame maken voor een vrij te krijgen medicijn, houd je dan aan deze voorwaarden:
✅ Vermeld of zeg altijd duidelijk dat je de bijsluiter eerst moet lezen voordat je het medicijn gebruikt
❌ Je mag het medicijn niet promoten voor toepassingen waar het niet voor gemaakt is. Je mag een maagzuurremmer dus alleen promoten tegen maagzuur.
❌ Je mag je volgers niet aanzetten tot onnodig of overmatig gebruik. Gebruik dus geen overdreven positieve termen. En je mag geen kortingsacties of winacties koppelen aan medicijnen.
Reclame voor aanbieder van online medicijnen? Check betrouwbaarheid!
Promoot je een aanbieder waar je online medicijnen kunt kopen, zoals een webshop? Controleer of deze betrouwbaar is. Zoek de aanbieder op in de lijst van Online aanbieders medicijnen en check of ze onderstaand logo op hun website hebben staan:
Dat betekent dat het een betrouwbare aanbieder is. Koop je bij een ander, dan weet je niet of de medicijnen wel veilig en werkzaam zijn. Ze kunnen te veel van het medicijn bevatten, te weinig of helemaal niets. Of ze kunnen verontreinigd zijn.
-
Sinds 30 juni 2022 mogen influencers geen reclame meer maken voor risicovolle kansspelen. Hieronder valt reclame voor krasloten, sportweddenschappen (zoals TOTO), paardenrennen, casino’s, speelautomatenhallen en online kansspelen.
Reclame voor loterijen, namelijk de Staatsloterij, de Lotto en goededoelenloterijen (Nationale Postcode Loterij en de VriendenLoterij), mag alleen als je niet jonger bent dan 25 jaar en geen substantieel bereik hebt onder minderjarigen of jongvolwassenen (onder de 24 jaar).
Regel
Voor wie?
❌ Je mag geen reclame maken voor risicovolle kansspelen.
Voor alle influencers
✅ Reclame voor overige kansspelen is onder voorwaarden toegestaan.
Influencers van 25 jaar of ouder
én
wanneer er geen substantieel bereik is onder mensen jonger dan 24 jaar.
Vermeld daarbij ook altijd de disclaimer: ‘Speel Bewust, 18+’
Voor meer informatie kijk op:
Reclamecode Online Kansspelen 2013
Strenge regels voor de inzet van rolmodellen – (Kansspelautoriteit)
- Claims over cosmetica moeten onderbouwd zijn.
- Foto’s of video’s mogen niet zodanig veranderd worden (bijv. retoucheren) dat een onrealistisch beeld wordt gegeven over de resultaten die je met het product kunt behalen.
- Er mag in de reclame-uitingen niet de indruk worden gewekt dat een bepaalde lichaamsvorm de voorkeur heeft. Extreme dunheid mag niet worden aangemoedigd.
- Als jouw testimonial gebruikt wordt voor een reclame-uiting, moet duidelijk zijn dat het gaat om een persoonlijke mening of indruk van het product en niet de suggestie van een speciale deskundigheid wekken.
- Er mag reclame worden gemaakt voor cosmetica die speciaal voor minderjarigen zijn ontwikkeld, indien deze niet bijdragen aan te vroege seksualisering van minderjarigen.
- Je mag geen reclame maken voor volledige zuigelingenvoeding (0-6 maanden).
- Voor tabaksproducten zoals sigaretten geldt een reclameverbod.
- Voor elektronische sigaretten en ‘vapes’ geldt een reclameverbod.
- Geef nooit een persoonlijk advies over beleggen als je daar geen vergunning voor hebt.
- Geef alleen objectief onderbouwde aanbevelingen en wees open over een eigen belang.
- Pas op met het aanprijzen van financiële producten die extra risicovol zijn.
- Werk nooit samen met financiële ondernemingen die geen vergunning hebben.
- Laat je niet betalen voor het aanbrengen van klanten (op provisiebasis). Dit is verboden.
Over deze website
Deze voorlichtingswebsite is een initiatief van DDMA. De voorbeelden op deze website zijn een interpretatie van wetgeving (Mediawet, wet oneerlijke handelspraktijken), zelfregulering (Nederlandse Reclame Code, Reclamecode Social Media & Influencer Marketing) en regels van social media platforms. Houd er rekening mee dat het kan afhangen van de context of de voorgestelde vermeldingen voldoende zijn om aan te geven dat er sprake is van reclame. Wil je zeker weten of je in lijn handelt met wet- en regelgeving? Neem dan contact op met één van onze juristen.
Blijf op de hoogte
Wil je een seintje krijgen als er nieuws is over de Mediawet en andere ontwikkelingen binnen influencermarketing? Schrijf je in voor onze nieuwsbrief en je bent altijd meteen op de hoogte van updates, uitspraken en events.